اکسیژن به طور طبیعی در هوا وجود دارد. با این حال برای بسیاری از افراد، اكسیژن یک دارو محسوب میشود. بسیاری از بیماریهای مختلف از قبیل آسم، COPD، فیبروز کیستیک، ذاتالریه و آپنه(وقفه تنفسی) نیاز به اکسیژن اضافی نیاز دارند و بیماران مبتلا به چنین بیماریهایی از نازال اكسیژن برای دریافت اکسیژن مکمل خود استفاده می کنند.
نازال بینی شامل یک لوله انعطاف پذیر با اندازههای مختلف است که در زیر بینی قرار میگیرد. این لوله شامل دو شاخک است که به داخل سوراخهای بینی میروند و از طریق اتصال به منابع اکسیژن، تنفس را با سطوح بالای اکسیژن برای بیمار راحتتر میكند. در این مقاله در مورد نازال اكسیژن صحبت میکنیم و كاربردهای آن را بیان میکنیم.
با پیشرفت علم پزشکی، راههای جدید و راحتتری برای دریافت اکسیژن برای کسانی که به آن نیاز دارند، روی كار آمده است. در حال حاضر، اکسیژن درمانی کیفیت زندگی بیماران تنفسی را طی سالهای طولانی بهبود بخشیده است. با امکان تنفس راحتتر فرد می تواند در طول روز فعالیت های بیشتری انجام دهد، شب بهتر بخوابد و به طور بالقوه طول عمر بیشتری داشته باشد.
کانولای بینی یا همان نازال اكسیژن اغلب راحتتر از
ماسکهای اکسیژن عمل میكنند. در واقع، نازال اکسیژن نسبت به ماسکهای اکسیژن فضای کمتری را روی صورت اشغال میکند و به بیمار کمک میکنند آزادی عمل بیشتری داشته باشد و همزمان بتواند بخورد و صحبت کند.
لوله نازال دارای دو شاخه با ورزن سبک است که در سوراخهای بینی قرار میگیرد و یک سر آن توسط
شیلنگ رابط اکسیژن به منبع اکسیژن متصل میشود و مخلوطی از جریان هوا و اکسیژن را وارد ریههای بیمار میکند. استفاده معمول از نازال اکسیژن در بزرگسالان بین 1-5 لیتر اکسیژن در دقیقه حمل میکند. برای کسانی که ممکن است به جریان اکسیژن بیشتری نیاز داشته باشند، کانولای بینی میتواند جریان بالایی داشته باشد و تا 60 لیتر اکسیژن در دقیقه حمل میکند.
معایب رایج نازال اکسیژن
نازال اکسیژن در اثر استفاده طولانی مدت سطوح بالای اکسیژن، عوارض متعددی ایجاد میکند. در برخی موارد، افراد ممکنه دچار آسیب ریه یا سمیت اکسیژن ریوی شود. توصیه می شود، در صورت مشاهده رنگ مایل به آبی روی لبها یا ناخنهای دست خود و یا اگر هنگام دریافت اکسیژن اضافی دچار مشکل تنفس شدید، حتما با پزشک خود تماس بگیرید.
دیگر معایب:- خشک و تحریک شدن مجاری بینی
- سوزش پوست
- منبع اکسیژنی که به نازال متصل است را باید از حرارتهایی مثل شمع، شومینه و اجاق گاز دور نگه دارید. هرگز در نزدیکی کپسول اکسیژن سیگار نکشید.
- اگرچه اکسیژن درمانی فوایدی زیادی دارد، اما اگر بیمار مقدار تجویز شده را درست مصرف نکند، عوارض شدیدی به همراه دارد.
- اکسیژن بیش از حد به بدن منجر به مسمومیت با اکسیژن ریوی میشود. که به درد پشت جناغ و حتی سرفه منجر خواهد شد.
- اگر بیمار از میزان اکسیژن بیشتری نسبت به میزان تجویز شده استفاده کند، علائمی مانند قلقلک هنگام دم، سوزش هنگام استنشاق، سرفه و تب در او نمایان میشود که لازم است با پزشک تماس بگیرید.
موارد استفاده از کانولای بینی:- آسم
- دیسپلازی برونکوپلونری یا ریههای توسعه نیافته در نوزادان
- بیماری انسدادی مزمن ریوی (COPD)
- فیبروز سیستیک
- پنومونی
- آپنه خواب
- افرادی که دچار تروما یا شرایط حاد مانند نارسایی قلبی شده اند
مزایا و معایب استفاده از نازال اکسیژن
مزایا:- مناسب برای برای بیمارانی که به اکسیژن طولانی مدت نیاز دارند
- شاخکهای نرم، راحت و انعطافپذیر بینی
- لوله مقاوم در برابر پیچ خوردگی برای حداکثر ایمنی بیمار
- یکبار مصرف بودن برای جلوگیری از عفونت و آلودگی متقابل
- اکسیژن رسانی بین ۱ الی ۶ لیتر در دقیقه
- انتقال نرخ جریان اکسیژن را تا ۶۰ لیتر در دقیقه
- سبک و ارزان با استفاده آسان
- بهراحتی توسط بیمار قابل تحمل است
- عدم قطع اکسیژن در هنگام خوردن و آشامیدن
- امکان استفاده از آن در هنگام حرکت
معایب:- فقط میتواند برای غلظت اکسیژن و میزان جریان کمتر استفاده شود
- فشار گوش و ناراحتی
- خشکی و ناراحتی بینی
- سوزش و خارش پوست
- برای تنفس دهانی کار نمیکند
- برای اسفاده طولانی مدت توصیه نمیشود
نگهداری و تمیزی نازال اکسیژن
توصیه میشود بیماران هفتهای یک بار لولههای بینی خود را عوض کنند. در غیر این صورت تجمع باکتریها منجر به عفونت میشود. بعد از هر بار استفاده، نازال را با دستمال مرطوب یا الکلی تمیز کنید. اگر از اکسیژن به طور مداوم استفاده می کنید، حداقل یک یا دو بار در روز نازال را ضد عفونی کنید. برای تمیز کردن عمیقتر، لوله را در آب گرم با مقدار کمی صابون و سرکه سفید خیس کنید. این محلول یک باکتریکش قوی است. پس از شستن کامل نازال، آن را به خوبی در آب سرد بشویید تا مطمئن شوید تمام صابون و باکتریها از بین رفتهاند. قبل از استفاده مجدد، حتما آن را خشک کنید.
جمعبندی
نازال اکسیژن یک روش نسبتاً غیر تهاجمی برای تأمین اکسیژن است که کیفیت زندگی شما را تا حد زیادی بهبود میبخشد. داشتن هوای کافی برای تنفس دنیای متفاوتی را در انجام فعالیت های روزانه افراد نیازمند به اکسیژن ایجاد میکند. حتما قبل از استفاده از این تجهیزات با پزشک خود در مورد شرایط خود و طرز استفاده از لوله صحبت کنید.
در کل، برای کسانی که از اکسیژن کمکی استفاده می کنند، نازال و ماسکهای اکسیژن هر دو روش رایج انتقال اکسیژن هستند. ماسکهای بینی و ماسکهای اکسیژن فوایدی دارند و تشخیص اینکه کدام نوع برای شما مناسب است به عهده پزشک و بیمار است.