برای بسیاری از بیماران مبتلا به بیماریهای تنفسی و ریوی، اکسیژن درمانی تأثیر عمدهای بر برنامه روزانه و حتی بر کیفیت کلی زندگی آنها دارد. در واقع یکی از ضروریات اصلی زندگی روزمره آنها میباشد. اگر بنا به دلایلی نیاز به اکسیژن درمانی در طول روز دارید، مدیریت و خرید تجهیزات اکسیژن به طور اجتناب ناپذیری به یک بخش معمول در هر کار و فعالیت روزانه شما تبدیل میشود.
افرادی که از ماسکهای اکسیژن استفاده میکنند حتما میدانند، همراه داشتن و استفاده هر روزه از تجهیزات اکسیژن چقدر دردسرساز است. بنابراین باید تجهیزاتی را در نظر بگیرید تا بتوانید اکسیژن درمانی مکمل را در زندگی روزمره خود وارد کنید و سیستم اکسیژن رسانی مناسب خود را انتخاب کنید.
ماسک اکسیژن و نازال اکسیژن دو نوع ابزار اکسیژن درمانی مناسب است. با این حال استفاده از آنها برای برخی افراد به دلیل وزنی که روی صورت ایجاد میکند بسیار آزار دهنده است و به مرور زمان باعث ناراحتی شدید میشود.
چه افردای میتوانند از ماسک اکسیژن استفاده کنند؟
اکسیژن به طور معمول در اکثر بیماران بستری در اورژانس یا ICU که درگیر ناراحتی تنفسی هستند تجویز میشود. هدف کلی استفاده از ماسک اکسیژن، اکسیژن رسانی کافی به ریهها و حفظ اکسیژن رسانی کافی به بافتها است. علائم اکسیژن رسانی ناکافی شامل تنگی نفس، سیانوز، تاکی کاردی و فشار خون بالا است. اکسیژن همچنین برای بیماران مبتلا به بیماری قلبیریوی تجویز میشود. در حال حاضر، طیف وسیعی از ماسکهای اکسیژن رسانی وجود دارد که نیاز بیمار به اکسیژن، را رفع میکند. ماسکهای اکسیژن در اندازهها و شکلهای مختلف وجود دارند. برخی از آنها حتی برای عملکردهای خاصی مانند اکسیژن با جریان بالا یا بازیافت دیاکسیدکربن طراحی شدهاند.
با این حال، مهم است بدانید که گزینههای انتخاب ماسک بسته به غلظت اکسیژن تجویز شده، میزان جریان هوا و سایر جنبههای اکسیژن درمانی محدود است. قبل از خرید ماسک اکسیژن یا
نازال اکسیژن جدید، حتماً با پزشک مشورت کنید تا ماسکی مناسب شرایط شما را تجویز کند.
طرز کار ماسکهای اکسیژن
بسیاری از بیماران، بهویژه کسانی که مشکلات تنفسی شدیدتری دارند، از ماسک اکسیژن به جای نازال بینی به عنوان وسیله اصلی تنفس مکمل اکسیژن استفاده میکنند. ماسکهای اکسیژن، بینی و دهان شما را میپوشانند و مزایایی از جمله توانایی تحویل اکسیژن با جریان بالا و درمان هیپوکسمی شدید را دارند.
نحوه استفاده از ماسکهای اکسیژن بسیار راحت است و میتوانید هر زمان که میخواهید نفس بکشید. ماسک را روی صورت خود قرار دهید، بیشتر ماسکها دارای بند هستند که میتوانید آن را به پشت سر خود محکم ببندید.
علاوه بر این، ماسکهای اکسیژن میتوانند غلظت اکسیژن بیشتر و سرعت جریان بالاتری از اکسیژن را ارائه دهند و از این طریق میزان اکسیژن و دیاکسیدکربن با هر تنفس بهتر منتقل شود.
اشکال اصلی استفاده از ماسکهای اکسیژن در خوردن، نوشیدن و صحبت کردن است. برخی افراد باید از ماسکهای اکسیژن به جای نازال اکسیژن استفاده کنند زیرا ماسکها به راحتی میتوانند غلظت اکسیژن بیشتر، تنفس مجدد کربن و میزان ترکیب هوای محیط با اکسیژن را بهتر کنترل کنند.
انواع ماسکهای اکسیژن
ماسکهای اکسیژن ساده
ماسکهای اکسیژن ساده برای جریان کم اکسیژن خوب عمل میکنند. یک ماسک اکسیژن ساده با تسمهای در دور سر و روی دهان و بینی قرار میگیرد. در هنگام دم ماسک هوای خارجی را وارد کرده و هنگام بازدم، دیاکسیدکربن را به بیرون منتقل میکند.
این نوع ماسک برای میزان جریان اکسیژن پایین و غلظت اکسیژن بین چهل تا شصت درصد عالی عمل میکند. در هنگام خرید و انتخاب ماسکهای ساده اکسیژن، بسیار مهم است که ماسکی را در نظر بگیرید که کاملاً بر روی صورت شما بچسبد تا بتواند عملکرد صحیحی داشته باشد.
ماسکهای ونتوری
ماسکهای ونتوری ماسکهایی هستند که برای ارائه سرعت و غلظت بالای اکسیژن طراحی شدهاند. این نوع ماسکها دارای یک شیر مخصوص هستند که به کنترل میزان مخلوط شدن هوا با جریان اکسیژن کمک میکنند. همچنین کنترل غلظت اکسیژن را تا پنجاه درصد و جریان اکسیژن را تا 30-50 لیتر در دقیقه تأمین میکنند. در هنگام استفاده تنفس را آسانتر میکنند. در کل، ماسکهای ونتوری در ارائه سرعت بالای اکسیژن برای بیماران مبتلا به هیپوکسمی شدید بسیار عالی عمل می کنند.
ماسکهای مخزنی
ماسکهای مخزن نوعی خاص از ماسک صورت هستند که دارای یک کیسه مخزن متصل برای جمع آوری اکسیژن یا دیاکسیدکربن اضافی هستند. از این نوع ماسکها برای انتقال جریان اکسیژن بالا تا 50 لیتر در دقیقه استفاده میشود. لازم به توضیح است که در برخی از مدلها،
شیلنگ رابط اکسیژن این ماسک متفاوت است. برای دو نوع اصلی ماسک مخزن وجود دارد: ماسکهای تنفسی جزئی و ماسکهای غیر تنفسی.
هر دو نوع ماسک به دلیل وجود دریچه یک طرفه مانع از ورود هوای بیرون به ریهها میشوند و به شما اجازه می دهد هنگام بازدم هوا را به راحتی خارج کنید. ماسکهای تنفس مجدد حدود یک سوم دیاکسیدکربنی را که با هر نفس، بازدم میکنید را در مخزن جمعآوری میکنند. این امر به این دلیل که دیاکسیدکربن به عنوان یک محرک تنفسی عمل میکند و در نفس های بعدی همین چرخه تکرار میشود.
ماسکهای غیر تنفسی، دیاکسیدکربن را بازیافت نمیکند، بلکه از کیسه مخزن برای ذخیره اکسیژن اضافی استفاده میکنند. این نوع ماسک در حفظ اکسیژن بسیار کارآمد است و میتواند میزان اکسیژن هدر رفته را کاهش دهد. به همین دلیل عموماً برای بیماران مبتلا به COPD بسیار شدید استفاده میشود.
ماسک Respi-Check Non Rebreather (ماسک اکسیژن بدون بازتنفس مجدد)
این ماسک برای بیماران تنفسی حاد وبیمارانی که به اکسیژن درمانی نیاز دارند، طراحی شده است. این ماسک اکسیژن برای راحتی بیشتر بیمار از طراحهای نوآورانه برخوردار هستند و برای بزرگسال و کودکان نیز در دسترس است. برخی ماسکهای اکسیژن با قرار گرفتن در منحنی بینی برای جلوگیری از ورود اکسیژن به چشم بیمار طراحی شدهاند.
ماسک اکسیژن نبولایزر
برای بیمارانی که مشکل تنفسی مانند حمله آسم دارند و نیاز فوری به دارو دارند، در ماسکهای نبولایزر محلولی از داروی آسم با اکسیژن یا هوا مخلوط میشود و سپس توسط بیمار استنشاق میشود. ماسکهای Nebuliser یک راه حل راحت و موثر برای بیماران اضطراری است.
مزایا و معایب ماسکهای اکسیژن
اکنون که درک بهتری از نحوه عملکرد ماسکهای اکسیژن و انواع مختلف آن دارید، اجازه دهید نگاهی دقیق تر به جوانب مثبت و منفی آن داشته باشیم:
مزایا:- اکسیژن رسانی با سرعت بالا
- درمان هیپوکسمی شدید (کاهش میزان اکسیژن خون شریانی و زمانی که این کاهش اکسیژن در سطح سلولی منجر به مرگ میشود)
- مناسب برای تنفس دهان و بینی
- امکان ترکیب هوای بیرون با اکسیژن برای تنفس
- فراهم آمدن امکان کنترل بهتر غلظت اکسیژن
- فراهم آوردن امکان بازیافت دیاکسیدکربن (تنفس مجدد)
معایب:- حجیم بودن طوری که بینی و دهان شما را بپوشاند
- مختل کردن توانایی صحبت کردن، نوشیدن و غذا خوردن
- پیدا کردن اندازه مناسب ماسک اکسیژن متناسب با هر فردی دشوار است
نتیجهگیری
چندین نوع یا مدل مختلف از ماسکهای اکسیژن را امتحان کنید تا ماسکی مناسب و راحت برای استفاده طولانی مدت پیدا کنید. حتی اگر پزشک نوع خاصی از ماسک را برای استفاده از اکسیژن درمانی تجویز کرده باشد، با آزمایش ماسکهایی با اندازهها و مواد سازنده مختلف، متناسبترین مورد را برای خود پیدا کنید.
افرادی که نیاز به اکسیژن رسانی دارند، انتخاب ماسکهای اکسیژن یک تصمیم مهم در زندگی آنها میباشد. بنابراین، بسیار مهم است که براساس وضعیت جسمانی خود گزینههای خریدتان را بررسی و در مورد آنها آگاهی داشته باشید. و حتما حین خرید با پزشک مشورت کنید.